Je kent het wel; je leert een nieuw woord, een naam van een (voor jou) onbekende artiest of je bent vol van een idee. Vervolgens duikt datgeen dat voorheen ‘niet bestond’ te pas en te onpas op. Voorbeelden zijn talrijk. Een soort google-ads, maar dan zonder cookies en algoritmes. Simpelweg iets dat voorheen niet was, maar plotsklaps alom vertegenwoordigd blijkt. Ik noem dit, het Flabbergasted effect.
Het is een onvoorziene, maar treffende bijkomendheid dat het woord flabbergasted zelf de ervaring van het effect haast letterlijk beschrijft. De schijnbare toevalligheid doet je perplex staan, het verwondert en verbijstert. Precies wat me overkwam nadat Flabbergasted me voor het eerst ter ore was gekomen. Flabbergasted?! Ik kon haast niet geloven dat het bestond. Laat staan dat het gebruikt werd. En toen; nog de volgende dag las ik het in een boek en hoorde het iemand zeggen in de trein. WTF?! En zo kwam het in de loop van de tijd nog wel eens voorbij. Ik raakte erdoor gefascineerd.
Johan Cruijff zei het feitelijk al met de legendarische woorden ‘Je gaat het pas zien als je het door hebt’. Met het Flabbergasted effect is het net zo. Je moet het aan den lijve hebben ondervonden om in te zien dat het bestaat. Je kunt simpelweg niet iets weten dat je niet kent. In dat gegeven ligt de sleutel.
Een nuancering is op z’n plaats, want het Flabbergasted effect geldt ook voor informatie die wel degelijk bekend is, maar niet belangrijk genoeg om bewust te worden opgemerkt. Zit je bijvoorbeeld in de bus naast een man met een hoed en je denkt bewust ‘caramba, een hoed’, dan is de kans groot dat er gedurende de dag nog meer hoeden je pad zullen kruizen. Blij met je nieuwe groene broek, plots wandelen ze her en der. Maar om altijd gespitst te zijn op hoeden en groene broeken zou geen doen zijn. Als je immers alle informatie die je toekomt bewust moest verwerken, zou je geheid overprikkeld raken; als je dat überhaupt niet al bent. Enfin.
Als we het mechanisme van het Flabbergasted effect dieper analyseren zien we dat zolang je niet bewust bent van het bestaan van dingen/mensen/mogelijkheden/wat dan ook, de referenties hieraan aan je voorbij gaan. Dat wil zeggen, subliminaal nemen we de indrukken wel waar, maar ze dringen niet tot ons bewuste denken of handelen door. Er is zogezegd geen kapstok om ze aan op te hangen. Met als gevolg dat deze informatie onopgemerkt blijft, ogenschijnlijk alsof het niet bestaat, tot het moment dat een nieuw aanknopingspunt ons toevalt. Dan blijken we plots in staat een voorheen onzichtbaar aspect van de realiteit wel bewust te registreren.
Dit gegeven verheft het Flabbergasted effect van een psychologische curiositeit naar een haast verlichtend inzicht, namelijk; de onderkenning van de relativiteit [van onze perceptie] van de zogenaamde werkelijkheid. Eenmaal Flabbergasted kun je er simpelweg niet omheen dat –in navolging van Lao Tse- onze onwetendheid onze enige zekerheid is. En dat bovendien de betrekkelijkheid van de realiteit na het inzicht feitelijk nog even betrekkelijk is als daarvoor.
Interessanter echter dan die theoretische verlichting, is dat je het Flabbergasted effect ook proactief in de praktijk kunt toepassen. En simpel bovendien. Het begint met een zelfverkozen brandpunt. Focus! Gebruik je aandacht als een magneet om de waardevolle spelden uit de hooiberg van (de) onafgebroken stro(om) ongefilterde gegevens te trekken. Probeer het, en be Flabbergasted. Peace!
Recente reacties