Richard Rorty 1931-2007

door | aug 12, 2011 | Geest, Kennen & weten

De Amerikaanse filosoof Richard Rorty maakte faam met zijn boek Philosophy and the Mirror of Nature (1979). Richard Rorty bestreed de Platoonse idee, dat de mens in het verwerven van kennis te beschouwen is als een spiegel die de werkelijkheid reflecteert. Plato meende, dat door tussenkomst van een begiftigde kenner (de mens) de (absolute) waarheid en werkelijkheid […]
Richard Rorty - Weerspiegeling
Inhoud Richard Rorty 1931-2007

De Amerikaanse filosoof Richard Rorty maakte faam met zijn boek Philosophy and the Mirror of Nature (1979). Richard Rorty bestreed de Platoonse idee, dat de mens in het verwerven van kennis te beschouwen is als een spiegel die de werkelijkheid reflecteert. Plato meende, dat door tussenkomst van een begiftigde kenner (de mens) de (absolute) waarheid en werkelijkheid (indirect) kenbaar is. In de latere filosofie worden de aanhangers van deze leer wel “idealisten” genoemd, naar de “ideeen” van Plato. Een “idee” is in deze opvatting een absolute sjabloon van de objecten in de werkelijkheid, die alleen indirect kenbaar is.

Richard Rorty was een leerling van John Dewey (1859-1952), die vond dat de mens niet in staat was tot kennis te komen van een absolute “waarheid”. Richard Rorty stond sceptisch ten aanzien van de mogelijkheid om van de filosofie door middel van taalkundige analyses een exacte wetenschap te maken. Filosofische problemen waren in zijn opvatting alleen die zaken, die door de logica oplosbaar zijn. Niet met logische en wetenschappelijke middelen oplosbare vraagstukken, bijvoorbeeld de zin van het menselijk bestaan, het wezen van de natuur en goddelijke eigenschappen van de ziel merkte hij aan als pseudo-filosofische problemen.

Hij vond de idee, dat waarheid en werkelijkheid in het menselijk denken gereflecteerd worden, niet werkbaar. De filosofie zo meende Rorty (in de geest van Hegel) is slechts een taalspel, waarmee de mens poogt de werkelijkheid uit te drukken. Waarheid is (net als het begrip “goed”) slechts een door de mens uitgedrukte conventie, maar staat niet in een toetsbare correlatie met de natuurwetenschappelijke werkelijkheid. Het is daarom volgens hem niet zinvol om te filosoferen over de werkelijkheid omdat die niet filosofisch te herleiden is. Hij was er meer voor om zich te verdiepen in de vraag, wat je met die werkelijkheid kon. Hij beschouwde zich daarom als een “pragmatist”, of  “antiplatonist”. Hij wilde niet beschouwd worden als “relativist”, maar was wel van mening dat het idee, dat de mens in staat was tot kennis van de waarheid te komen een onhoudbare dogmatische stelling was omdat kennis en weten relatief zijn. Deze opvatting past in de postmoderne denktrant, dat er geen absolute werkelijkheid of waarheid bestaan, omdat elke waarheid onderworpen is aan de waarneming en de uitdrukking van die waarneming, die naar zijn aard relatief en niet absoluut is. [12-08-2011 MdV]

<a href="https://erna-one.dev.serv10.wpbouwlocatie.nl/author/maarten-admin/" target="_self">Maarten de Vries</a>

Maarten de Vries

Position

ik ben Maarten de Vries, editor van keepondreaming. Vanuit de behoefte om op zoek te gaan naar zingeving ben ik met de website keepondreaming begonnen. Dat had veel te maken met het feit dat ik mijn 50e levensjaar bereikte en mij ging afvragen: “hoe nu verder?”. Een moment van stilstaan en omzien (en vooruitzien) in verwondering wanneer je een mijlpaal in je leven bereikt.

Alles over Geest

Slavoj Zizek 1949

Slavoj Zizek 1949

Volgens de hedendaagse Sloveense filosoof Slavoj Zizek heeft het linkse establishment de markteconomie als leidend economisch principe aanvaard, waardoor zij er geen kritiek meer op kan geven. Alleen populistische rechtse partijen zetten nog vraagtekens bij de...

Fernando Pessoa 1888-1935

Fernando Pessoa 1888-1935

"Het besef dat metafysica een gevolg van zich niet lekker voelen is." Fernando Pessoa De Filosofie scheurkalender 27 april 2011 (Rob Hartmans) gaat over de dichter Pessoa, die metafysische gedachten van de mens beschouwt als niet meer dan een gevolg van fysiek...

Michel Foucault 1926-1984

Michel Foucault 1926-1984

De Franse filosoof Michel Foucault behoort tot de postmodernistische school. De kenbare waarheid wordt niet - zoals Descartes meende - bepaald door het bewustzijn, maar door de taal. Tot deze stroming behoren ook Nietsche, Freud, Ferdinand de Saussure, Kant en Hegel....

Dogen Kigen 1200-1253

Dogen Kigen 1200-1253

Dogen Kigen is een van de bekendste Japanse zenmeesters en filosofen *.  Hij ging na de vroege dood van zijn ouders in een boeddhistisch klooster. Daar zocht hij naar de staat van 'verlichting': een onthechte, vreugdevolle toestand, die je in staat stelt om de...

Benedictus de Spinoza 1632-1677

Benedictus de Spinoza 1632-1677

"Dienaren van Gods woord zijn zij die het volk op gezag van de hoogste overheden de vroomheid leren in een vorm die volgens het besluit van deze overheden in overeenstemming is met het algemeen belang". Bovenstaande zin uit het Tractatus theologico-politicus (1670)...

Death and beyond

Death and beyond

Gisteravond op TV de documentaire 'Death and Beyond' deels gezien. Wat ik aardig vond is dat daarin de psycholoog Raymond Moody geïnterviewd werd, die ook in het boek van Pim van Lommel meermaals aangehaald wordt ter onderbouwing van diens onderzoek naar...

Søren Kierkegaard 1831-1855

Søren Kierkegaard 1831-1855

De Deense filosoof Søren Kierkegaard wordt beschouwd als een van de eerste existentialisten. In zijn werk verdiept hij zich in de verhouding tussen het denken (bewustzijn) van de mens en de werkelijkheid. Taal, zo stelt hij, is als product van het denken per definitie...

Stephen Toulmin 1922-2009

Stephen Toulmin was van origine een natuurkundige. Als wetenschapsfilosoof werd hij steeds kritischer over het idee, dat de natuurwetenschappen het antwoord op alle vragen zouden geven. In het televisieprogramma 'Een Schitterend Ongeluk' waarin Wim Kayzer een...

Sebastian Brant 1457-1521

Sebastian Brant 1457-1521

Het boek "Das Narrenschiff" (1494) van de hand van de Duitse filosoof Sebastian Brant is te beschouwen als een voorloper op "De Lof der Zotheid" (1515) van de Nederlandse filosoof Erasmus. Het boek is een kritiek op het humanisme, dat de mens centraal stelt in de...

Evolutietheorie 1

Evolutietheorie 1

Op 6 januari 2009 zond de EO een aflevering uit van Het Elfde Uur, met Andries Knevel. Deze ging in gesprek met de wetenschappers Tom Zoutewelle, Bas Haring en Cees Dekker over de evolutietheorie. Bij toeval viel ik daar in (ik zou niet zo snel spontaan een programma...