Richard Rorty 1931-2007

door | aug 12, 2011 | Geest, Kennen & weten

De Amerikaanse filosoof Richard Rorty maakte faam met zijn boek Philosophy and the Mirror of Nature (1979). Richard Rorty bestreed de Platoonse idee, dat de mens in het verwerven van kennis te beschouwen is als een spiegel die de werkelijkheid reflecteert. Plato meende, dat door tussenkomst van een begiftigde kenner (de mens) de (absolute) waarheid en werkelijkheid […]
Richard Rorty - Weerspiegeling
Inhoud Richard Rorty 1931-2007

De Amerikaanse filosoof Richard Rorty maakte faam met zijn boek Philosophy and the Mirror of Nature (1979). Richard Rorty bestreed de Platoonse idee, dat de mens in het verwerven van kennis te beschouwen is als een spiegel die de werkelijkheid reflecteert. Plato meende, dat door tussenkomst van een begiftigde kenner (de mens) de (absolute) waarheid en werkelijkheid (indirect) kenbaar is. In de latere filosofie worden de aanhangers van deze leer wel “idealisten” genoemd, naar de “ideeen” van Plato. Een “idee” is in deze opvatting een absolute sjabloon van de objecten in de werkelijkheid, die alleen indirect kenbaar is.

Richard Rorty was een leerling van John Dewey (1859-1952), die vond dat de mens niet in staat was tot kennis te komen van een absolute “waarheid”. Richard Rorty stond sceptisch ten aanzien van de mogelijkheid om van de filosofie door middel van taalkundige analyses een exacte wetenschap te maken. Filosofische problemen waren in zijn opvatting alleen die zaken, die door de logica oplosbaar zijn. Niet met logische en wetenschappelijke middelen oplosbare vraagstukken, bijvoorbeeld de zin van het menselijk bestaan, het wezen van de natuur en goddelijke eigenschappen van de ziel merkte hij aan als pseudo-filosofische problemen.

Hij vond de idee, dat waarheid en werkelijkheid in het menselijk denken gereflecteerd worden, niet werkbaar. De filosofie zo meende Rorty (in de geest van Hegel) is slechts een taalspel, waarmee de mens poogt de werkelijkheid uit te drukken. Waarheid is (net als het begrip “goed”) slechts een door de mens uitgedrukte conventie, maar staat niet in een toetsbare correlatie met de natuurwetenschappelijke werkelijkheid. Het is daarom volgens hem niet zinvol om te filosoferen over de werkelijkheid omdat die niet filosofisch te herleiden is. Hij was er meer voor om zich te verdiepen in de vraag, wat je met die werkelijkheid kon. Hij beschouwde zich daarom als een “pragmatist”, of  “antiplatonist”. Hij wilde niet beschouwd worden als “relativist”, maar was wel van mening dat het idee, dat de mens in staat was tot kennis van de waarheid te komen een onhoudbare dogmatische stelling was omdat kennis en weten relatief zijn. Deze opvatting past in de postmoderne denktrant, dat er geen absolute werkelijkheid of waarheid bestaan, omdat elke waarheid onderworpen is aan de waarneming en de uitdrukking van die waarneming, die naar zijn aard relatief en niet absoluut is. [12-08-2011 MdV]

<a href="https://erna-one.dev.serv10.wpbouwlocatie.nl/author/maarten-admin/" target="_self">Maarten de Vries</a>

Maarten de Vries

Position

ik ben Maarten de Vries, editor van keepondreaming. Vanuit de behoefte om op zoek te gaan naar zingeving ben ik met de website keepondreaming begonnen. Dat had veel te maken met het feit dat ik mijn 50e levensjaar bereikte en mij ging afvragen: “hoe nu verder?”. Een moment van stilstaan en omzien (en vooruitzien) in verwondering wanneer je een mijlpaal in je leven bereikt.

Alles over Geest

Bewustzijn volgens Dick Swaab

Bewustzijn volgens Dick Swaab

In het uiterst interessante boek Wij zijn ons brein bespreekt Dick Swaab het wezen van bewustzijn vanuit zijn optiek als hersenspecialist. Volgens Dick Swaab is het bewustzijn niet meer dan het resultaat van de communicatie tussen het enorme netwerk van zenuwcellen in...

Lao Tse 604 – 507 BC

Lao Tse 604 – 507 BC

Volgens de overlevering is de Chinese wijsgeer Lao Tse de grondlegger van het taoisme. Lao Tse was archivaris van de stad Luoyang. Hij trok weg uit de streek waar hij woonde, omdat hij teleurgesteld was over het geestelijk verval, maar volgens de overlevering werd hij...

Plato 427 -347 BC

Plato 427 -347 BC

Wanneer je schrijft over de filosofie dan kan Plato daarbij niet ontbreken. De Engelse filosoof Whitehead kenschetste de Westerse filosofie zelfs als "een aantal voetnoten bij het werk van Plato". Een zekere waarheid schuilt hier wel in. Zo ligt de Ideeenleer van...

Demokritos ca 460 – 380 BC

Demokritos ca 460 – 380 BC

Demokritos was een Griekse filosoof en astronoom, die afkomstig was uit Thracie. Hij verbleef langere tijd in Egypte en in Babylon, waar hij veel kennis opdeed van de astronomie en de wiskunde. Hij introduceerde in Griekenland nieuwe concepten zoals de verdeling van...

Kwantummechanica en Schrodingers kat

Kwantummechanica en Schrodingers kat

Hoewel ik een volstrekte alfa ben (ok, een gamma misschien) ga ik een poging doen om wat te schrijven over kwantummechanica. De reden is enerzijds, dat complexe natuurkundige verschijnselen die ik volstrekt niet begrijp mij mateloos interesseren. En anderzijds, dat...

Omdenken met Zhuang Zi 369-286 BC

Omdenken met Zhuang Zi 369-286 BC

Zhuang Zi is een van de belangrijkste denkers uit het taoisme. Deze Chinese filosofie beschouwt de werkelijkheid als een mysterie, dat het menselijk denkvermogen te boven gaat. Omdat we de werkelijkheid niet kunnen kennen, mogen wij in onze opvattingen daarover niet...

De Ander van Levinas

De Ander van Levinas

Heb je ook wel eens gedacht: als ik nou getrouwd was met die en die, dan was ik een ander mens geworden? In een relatie wordt je identiteit mede bepaald door de ander. De ene partner maakt andere dingen in je los dan de andere, en je past je gedrag aan op je partner....

Immanuel Kant 1724-1804

Immanuel Kant 1724-1804

Met zijn belangrijkste filosofische werk Kritiek van de zuivere rede (1781) heeft Immanuel Kant een kentering teweeg gebracht in de Westerse filosofie. Hij is daarmee een van de belangrijkste moderne denkers. Hij spreekt zelf met recht van een "wetenschappelijke...

Onsterfelijkheid van de ziel?

Onsterfelijkheid van de ziel?

Sinds mensenheugenis geloven mensen, dat de dood niet het einde is, maar dat je daarna in een onstoffelijke wereld, een hemel (of hel) voortleeft. Dat is de basis van alle godsdiensten. Maar wat leeft er dan voort? En wat is dit voor "leven", want je was immers dood....

Socrates 470-399 BC

Socrates 470-399 BC

Socrates was de eerste van de drie invloedrijkste filosofen uit de Griekse oudheid (naast Plato en Aristoteles). Hij was de eerste die het handelen van de mens centraal stelde in zijn wereldbeschouwing. Hij stelde de vraag: hoe moeten wij zo verantwoord mogelijk...