Richard Rorty 1931-2007

door | aug 12, 2011 | Geest, Kennen & weten

De Amerikaanse filosoof Richard Rorty maakte faam met zijn boek Philosophy and the Mirror of Nature (1979). Richard Rorty bestreed de Platoonse idee, dat de mens in het verwerven van kennis te beschouwen is als een spiegel die de werkelijkheid reflecteert. Plato meende, dat door tussenkomst van een begiftigde kenner (de mens) de (absolute) waarheid en werkelijkheid […]
Richard Rorty - Weerspiegeling
Inhoud Richard Rorty 1931-2007

De Amerikaanse filosoof Richard Rorty maakte faam met zijn boek Philosophy and the Mirror of Nature (1979). Richard Rorty bestreed de Platoonse idee, dat de mens in het verwerven van kennis te beschouwen is als een spiegel die de werkelijkheid reflecteert. Plato meende, dat door tussenkomst van een begiftigde kenner (de mens) de (absolute) waarheid en werkelijkheid (indirect) kenbaar is. In de latere filosofie worden de aanhangers van deze leer wel “idealisten” genoemd, naar de “ideeen” van Plato. Een “idee” is in deze opvatting een absolute sjabloon van de objecten in de werkelijkheid, die alleen indirect kenbaar is.

Richard Rorty was een leerling van John Dewey (1859-1952), die vond dat de mens niet in staat was tot kennis te komen van een absolute “waarheid”. Richard Rorty stond sceptisch ten aanzien van de mogelijkheid om van de filosofie door middel van taalkundige analyses een exacte wetenschap te maken. Filosofische problemen waren in zijn opvatting alleen die zaken, die door de logica oplosbaar zijn. Niet met logische en wetenschappelijke middelen oplosbare vraagstukken, bijvoorbeeld de zin van het menselijk bestaan, het wezen van de natuur en goddelijke eigenschappen van de ziel merkte hij aan als pseudo-filosofische problemen.

Hij vond de idee, dat waarheid en werkelijkheid in het menselijk denken gereflecteerd worden, niet werkbaar. De filosofie zo meende Rorty (in de geest van Hegel) is slechts een taalspel, waarmee de mens poogt de werkelijkheid uit te drukken. Waarheid is (net als het begrip “goed”) slechts een door de mens uitgedrukte conventie, maar staat niet in een toetsbare correlatie met de natuurwetenschappelijke werkelijkheid. Het is daarom volgens hem niet zinvol om te filosoferen over de werkelijkheid omdat die niet filosofisch te herleiden is. Hij was er meer voor om zich te verdiepen in de vraag, wat je met die werkelijkheid kon. Hij beschouwde zich daarom als een “pragmatist”, of  “antiplatonist”. Hij wilde niet beschouwd worden als “relativist”, maar was wel van mening dat het idee, dat de mens in staat was tot kennis van de waarheid te komen een onhoudbare dogmatische stelling was omdat kennis en weten relatief zijn. Deze opvatting past in de postmoderne denktrant, dat er geen absolute werkelijkheid of waarheid bestaan, omdat elke waarheid onderworpen is aan de waarneming en de uitdrukking van die waarneming, die naar zijn aard relatief en niet absoluut is. [12-08-2011 MdV]

<a href="https://erna-one.dev.serv10.wpbouwlocatie.nl/author/maarten-admin/" target="_self">Maarten de Vries</a>

Maarten de Vries

Position

ik ben Maarten de Vries, editor van keepondreaming. Vanuit de behoefte om op zoek te gaan naar zingeving ben ik met de website keepondreaming begonnen. Dat had veel te maken met het feit dat ik mijn 50e levensjaar bereikte en mij ging afvragen: “hoe nu verder?”. Een moment van stilstaan en omzien (en vooruitzien) in verwondering wanneer je een mijlpaal in je leven bereikt.

Alles over Geest

De tuinman en de Dood

De tuinman en de Dood

We kunnen zelf beslissen, of we ons denken laten beheersen door angst, of niet. Oefening in loslaten is een manier om geestelijke rust te bewaren in turbulente tijden.

Een kruistocht naar nieuwe zingeving

Een kruistocht naar nieuwe zingeving

Het afgelopen jaar was een bewogen jaar. In het nieuws zien we een draaikolk van strijd en verandering. Spanningen die oud - haast vergeten - leken, komen ineens weer naar boven en brengen oorlog en ellende. Miljoenen mensen vluchten op zoek naar een goed heenkomen....

Boeddhisme

Boeddhisme

De laatste maanden heb ik me (weer) gestort op het boeddhisme. Ik lees Boeddhisme4Dummies en tweet elke dag wat over hetgeen ik lees. Zie @KeepondreamingU op Twitter. Zo ontstaat  via #Boeddhisme4Dummies een soort uittreksel van het boek. Ik vind het erg leerzaam, het...

Zelfbewust werken aan zelfregulering

Zelfbewust werken aan zelfregulering

Eenmaal zelfbewust kun je gaan werken aan zelfregulering. Je herkent emotionele 'triggers' en ontwikkelt de kracht om soepel veranderingen te verwerken en hoe je kunt handelen in emotioneel moeilijke situaties. Dit gaat niet alleen over zelfbeheersing! In deze sessie...

Meditatie om zelfbewust je emoties te beheersen

Meditatie om zelfbewust je emoties te beheersen

Leer door middel van meditatie te luisteren naar je lichaam om je emoties waar te nemen en er toegang toe te krijgen, te ordenen. Leer zelfbewust te zijn en jouw emoties te beheersen. Ontdek ook het nut van onplezierige emoties... Dit wordt emotionele intelligentie...

Naar de bron van de filosofie

Naar de bron van de filosofie

Een mens heeft zo zijn gewoonten. Elk jaar als ik mijn dochters op zondag naar zeilkamp breng, dan blijven we nog wat hangen in Friesland. Van de sfeer in Friesland word ik blij, het gevoel van vakantie, van vrijheid, met al die zeilboten. Zeilen, zo bedacht ik me...

De essentie van bewustzijn

De essentie van bewustzijn

Het (zelf) bewustzijn is volgens Dick Swaab in zijn boek "Wij zijn ons brein" wat hij noemt "een emergente eigenschap" van het brein. Ik was daar tot voor kort niet van overtuigd, en meende in mijn zoektocht naar de essentie van bewustzijn dat ons (zelf)bewustzijn, de...

Bewustzijn, wat is dat dan? Is een dier bewust?

Bewustzijn, wat is dat dan? Is een dier bewust?

De fundamentele discussie, of een mens uniek is en zich onderscheidt van de dieren, omdat de mens analytisch kan denken en zich kan uitdrukken in taal, is door de eeuwen heen vaak gevoerd. Sommige religies gaan hier inderdaad van uit, en leren dat de mens naar het...

Switch – Veranderen als verandering moeilijk is

Switch – Veranderen als verandering moeilijk is

Herken je dat? Je wilt een verandering op je werk doorvoeren, maar op een of andere manier werkt niemand mee, hoewel al je medewerkers zeggen dat ze er achter staan. Of dichter bij huis: je wilt eigenlijk afvallen, maar telkens weer loop je naar de kast, pak je een...

Victor Lamme Bestaat de vrije wil niet?

Victor Lamme Bestaat de vrije wil niet?

In zijn boek De vrije wil bestaat niet schrijft de hoogleraar cognitieve neurowetenschap Victor Lamme op zeer onderhoudende wijze over het functioneren van onze hersenen. Aan de hand van voorbeelden en de onderzoeken naar het functioneren van ons brein betoogt hij dat...