Vasten maakt een grote discussie in de geneeskunde en voedselindustrie los. Is het nou goed voor je of niet? Verschillende onderzoeken tonen fysieke voordelen aan zoals een verkleinde kans op hartklachten en suikerziekte, versnelling van metabolisme, het reinigt je lever en het verbrandt vet. Toch wordt vaak aangeraden te vasten onder begeleiding van een deskundige of dokter. Er zijn namelijk genoeg redenen waarom vasten als onverstandig of zelfs gevaarlijk wordt beschouwd. Je kunt je makkelijk verder verdiepen op internet over de lichamelijke effecten hiervan. Maar wat zijn de effecten van vasten op spiritueel vlak? In veel geloven is vasten een gebruikelijke traditie om obstakels als lusten en verlangens weg te nemen en zo dichter bij god te komen. Neem als voorbeeld moslims en de ramadan, katholieken hebben vastenperiodes en ook in het boeddhisme is het een gebruikelijk fenomeen. Door af te zien van deze behoeftes creëer je ruimte voor spirituele ontwikkeling. De aandacht wordt verlegd van fysieke verleidingen naar de essentie van het bestaan.
Vasten is een goede manier om discipline en wilskracht te versterken, ook verbetert het de concentratie. Het is een goede oefening om op een andere manier naar onszelf te kijken. Door te vasten worden je waarneming en gevoeligheid groter. In plaats van alsmaar te consumeren, heeft het lichaam de kans om met meer helderheid naar andere signalen van het lichaam te kijken. Het verteren van voedsel kost namelijk veel energie. Wanneer je je lichaam onthoudt van voedsel, wordt de energie die je lichaam nodig heeft om te functioneren gehaald uit het opgeslagen vet. In plaats van dat je lichaam de hele dag energie gebruikt om maaltijden en snacks te verteren, wordt deze energie nu gespaard en kan het voor andere doelen gebruikt worden. Bijvoorbeeld voor een sterkere concentratie. Sommige mensen gebruiken deze concentratie om in een intensere meditatie te komen.
Wat het lichaam als eerste doet als het een poos geen eten binnenkrijgt, is ontgiften. Wanneer de vetreserve wordt afgebroken, komen er veel gifstoffen vrij. Stoffen die moeilijk te verteren en niet goed voor je zijn, worden namelijk ook opgeslagen in het vetweefsel. Buiten de afvalstoffen die je binnenkrijgt doormiddel van voedsel, kunnen ook emoties vastzitten in het lichaam. Door je lichaam te zuiveren kunnen er bepaalde emoties vrijkomen. Veel mensen die vasten vertellen dat ze zich extra scherp voelen en een leegte in het hoofd ervaren. Ook wordt omgang met frustratie makkelijker. Mensen die vasten zijn over het algemeen rustiger en meer zelfbewust.
Kortom, een dagje niks eten kan geen kwaad, het is een goede manier om jezelf eens op de proef te stellen als je dag erg geleid wordt door een hongergevoel. Sla eens een maaltijd over en vraag je af, waar vult die leegte zich dan mee? En nee, het zal zeker niet voor iedereen een goede uitdaging zijn. Voor mensen met een ongezonde relatie met eten of die obsessief controle willen houden, is vasten niet geschikt. Te vaak of te lang vasten kan leiden tot uitdroging en migraine. Maar daarom zijn er altijd experts die hierin kunnen begeleiden of kies voor een mildere vorm van periodiek (intermittent) vasten.
Wat misschien leuk is om mee te nemen, is dat Boeddha intermittend vasten zijn volgelingen adviseerde. Om een volledige soberheid te ervaren had hij zichzelf zo uitgehongerd dat dit zijn spirituele ontwikkeling belemmerde. Pas toen hij het extreme vasten had opgegeven en in plaats daarvan zich concentreerde op ervaringen die naar boven kwamen tijdens het eten bereikte hij het nirvana. Simpel gezegd, eet met aandacht, dit kan je helpen te begrijpen waar verlangens ontstaan en hier inzicht in te ontwikkelen. Boeddha adviseerde na de middag niks meer te eten. Of wel intermitterend vasten; eten beperken in tijdperiodes. Deze twee rituelen worden nog steeds dagelijks gebruikt door boeddhistische monniken om meditatie en gezondheid te bevorderen.
24 maart – Rosa Holdinga
